Peynirli Hazır Kutu Makarnalar Aslında Zehirli Midir?
Kutulu Makarna peynir nihai konfor besindir. Çok doyurucu, tatmin edici ve tehlikeli kimyasallarla dolu olabilir.
Ne Beklenmeli ?
Hazır Kutu Makarna ve peynirdeki yüksek seviyedeki ftalatlar üzerine, geçmişte yapılan raporlarda, insanlar ftalat ve testosteron azalması, doğum anormallikleri ve benzerleri üzerine sayısız araştırmaya daha fazla dikkat etmeye başlamıştır;kendiniz bile yediğinize kuşkuyla bakmaya başlamış olabilirsiniz.
- Ftalat : Esas olarak plastikleştiriciler, yani esneklik, şeffaflık, dayanıklılık ve uzun ömürlerini arttırmak için plastik maddelere eklenen maddeler olarak kullanılırlar.
Ya da birinci fasıldan başlayarak,ftalatın nasıl telaffuz edildiğini merak ediyor olabilirsiniz.
Deliller araştırıldığında, haberin içinde göreceğiniz iddaaların ötesine geçilmelidir, ancak burada basit bir “evet” veya “hayır” cevabı bulamazsınız, çünkü mevcut değildir.
Bilmeniz Gerekenler
Kutu Makarna ve peynir, işlenmekte olan plastik ve artık yağ içeriği nedeniyle ftalatlarda yüksektir. Ftalatlar özellikle bebeklerde ve kadınlarda beklenmedik bir endişe kaynağıdır ancak eşik dozları bilinmemektedir. Özellikle ABD’de, yiyeceklerden yüksek miktarda ftalat almak şaşırtıcı derecede kolaydır.
Phthalates (Ftalat) Kutulu Makarna Ve Peynir Kutuları Dışındaki Pek Çok Şeydendir
Ftalatlar her yerde bulunur. Yüksek molekül ağırlıklı ftalatların ana kaynağı olan paketlenmiş gıdalarınıza sızabilirler .Ayrıca döşeme ve mobilyalardan (potansiyel olarak alerji ve astıma bağlı) geçebilirler. Hamile kadınlarla yapılan bir çalışmada, idrar örneğinin% 85-100’ünde ftalatların örnekleri mevcuttur.
Hızlı bir tarih dersi: Plastikle çevrili bir dünyada yaşamadan önce 1872’ye kadar geriye dönelim. O zamana kadar plastiği kullanışlı nesneler haline gelmek için çok zordu ve sınırlı uygulamaları vardır. Fakat birisi kafurun (Beyaz ve yarı şeffaf, kolaylıkla parçalanan bir madde) iyi bir plastikleştirici olduğunu keşfetti.
Fakat kafurun kokmasından dolayı yaygın kullanımını sınırlıyordu ve yerine 1930’larda ftalatları geçiriyorlar. 1950’lerde plastik her yerde hızla ilerledi. Fakat 1970’li yıllarda, Kutu Makarnalar gıdalardaki ftalatların sağlık üzerindeki etkileri konusunda spekülasyon yapmaya başlamıştır. 2017’de, konu (hakem tarafından gözden geçirilmemiş) çalışmaya bağlı olarak nihayetinde bazı kamuoyunun dikkatini çekmiştir.
Bekleyin ! (Bu Çalışma Toplum Tarafından Gözden Geçirilmedi)
Akılda tutulması gereken iki nokta vardır: Bu çalışma, ftalatın sağlık üzerindeki etkilerini değiştirmiştir ve aslında hakemli bir dergide yayınlanmıştır.
Temel olarak, gıda güvenliği ve halk sağlığı gruplarından oluşan bir grup, ftalatlara maruz kalan çocukları ve bebekleri korumak isteyen Kutu Makarna ve peynirin ana üreticisini duyurmak için bu araştırmada görevlendirdi. Sağlık etkileri üzerine yapılan araştırmalar hayvanlarda oldukça geniştir (insanların kimyasalları ile beslenmesi etik olmadığı ) bu yüzden sadece bir ölçüm çalışmasıdır. Çoğu araştırmanın yayınlanması aylarca sürdüğünden ve bu beklenen bazı uzun araştırma olmayıp, sonuçları hemen elde etmek istenmiştir.
Gıdalardaki ftalat düzeylerini ölçmek aslında oldukça zordur. Aynı gıdanın farklı markaları, farklı ftalat seviyelerine sahip olabilir ve ölçüm, plastik laboratuar ekipmanlarının bulaşması nedeniyle hata yapma eğilimi gösterir.
Bu araştırma için sözleşme imzalanan bağımsız laboratuvar, VITO adı verilen Belçikalı bir şirket, 2012’de en çok belirtilen ftalat eş değerlendirme incelemelerinden birini yayınlamıştır. Dolayısıyla, bu çalışma hakem tarafından incelenmemiş olsa da muhtemelen büyük bir anlaşma niteliğindedir.
Yan Etkinin İlk Kuralı: Fazla Dozaj Zehir Yapar
İnsan yapımı kimyasalların herhangi birisinin size zarar vereceği anlamına gelmediği gibi, aynı zamanda “doğal” olmasının bile bir bileşiğin güvenli olduğu anlamına gelmediğini de belirtmek gerekirse;örneğin düşük dozlarda ki uygunsuz bir fasulye bile sizi öldürebilir.
Dozaj çalışmalarının bu üç örneğinden de anlaşılacağı gibi, gıdalardaki ftalatların konusu karmaşıktır.
1) Planlanmamış Maruz Kalma: Tayvan
2011’de Tayvan,ftalatları içeren planlanmamış bir deneyin merkeziydi. Şirketler kasıtlı olarak onları gıdalar ve içeceklere supplementleyip, ancak ilkbaharın başlangıcından iki ay sonra, yaklaşık beşte biri diğer ülkelere gönderilen 1000 Tayvanlı ürüne supplement ilave edilmiştir. Güzel haber şu ki; Ftalatlar vücutta gerçekten birikmezler. Kötü haber; Bazı insanlar, gıda güvenliği kuruluşlarının belirlediği tolere edilebilir üst alım miktarını aşan ftalat düzeylerini on kat alırlar . Ne yazık ki, yüksek ftalat maruziyetinin sağlığa etkilerini anlamanın ne kadar sürdüğünü kimse bilmemektedir.
2) Planlanmamış Kimyasal Sinerji: Polisorbat 80
Ftalatlar aslında plastiklerle sıkı sıkıya bağlı değildir, bu nedenle kolayca özümsenebilirler ve diğer kimyasallarla etkileşime girebilirler. Polisorbat 80 bu kimyasallardan biridir. Bir emülgatör olarak çeşitli gıdalarda kullanılır; su ve yağın kolayca birleşmesini sağlar. Bazı dondurmalarda, özellikle daha ucuz markalarda görebilirsiniz.
Polisorbat 80’in, sağlık etkileri ile bağlantılı ana ftalatlardan biri olan DEHP miktarının iki katı sindirmesini sağladığı ortaya çıkmaktadır.
3) Çocuklar İçin Planlanmamış Geniş Çaplı Maruz Kalma: Kutu Makarna ve Peynir Çalışması
En çok satılan paketlenmiş gıdalardan biride Kutulu Makarna ve peynir, birçok ailede,özellikle de küçük çocuklar için yemek olarak tercih edilirler. Mevcut raporda, bu kutulardaki toz peynirlerin doğal işlenmemiş peynirlere göre dört kat fazla ftalat seviyeleri olduğu bulunmuştur. Test edilen tüm çeşitleri ve organik çeşitleri de içeren yüksek ftalat düzeyleri vardır.
Bu ne demek oluyor? Çok fazla ftalat almak oldukça kolaydır ve kendiniz (veya çocuğunuzun) yaşamınız boyunca ne kadar yediğinizi tahmin etmek oldukça zordur.
Yapılması Gereken Çok Daha Fazla Araştırmaya İhtiyaç Vardır
Çözümün kolay olduğunu düşünebilirsiniz: daha az paketlenmiş yemek yiyin, daha az ftalat yiyip, kolay sindirin. Kutu Makarnalar ile ilgili, bir zamanlar daha garip bir şekilde daha yüksek ftalat seviyelerine götüren birkaç deneme yapıldı.
Suçlulardan birini tahmin edebiliyor olabilirsiniz: süt yağı. Bu çalışmadaki süt ve krema daha önceki çalışmalarda süt yağından çok daha yüksek ftalat seviyelerine sahip olmaya başlamıştır, bu da ftalat alımının öngörülmesinin hatayla dolu olabileceği anlamına geliyor. Diğer suçluda, kişniştir; Çalışanların yediği yemeklerin içerisinde kişniş baharatı vardır ve bu araştırmadaki kişniş, yüksek ftalat konsantrasyonlarına sahiptir.
Bu çalışmanın nihai sonucu biraz şaşırtıcıdır: genel popülasyonda, deneklerin en yüksek yüzdeli ftalattan bile 100 kat daha yüksek ftalat seviyeleri vardır. Bu seviyeler çalışmalar sonrasında normale dönmüştür, ancak merak uyandırmaktadır. Birisi oldukça sağlıklı bir diyet yiyebilir, ancak birkaç problemli paketlenmiş gıdaların yüzünden en yüksek ftalat seviyesine mi sahip olabilir?
Bu problem, bazı yiyeceklerin öngörülemeyen ftalat içeriği ile daha da artmaktadır: Dondurma, sığır eti ftalat içeriğini düşürür, ancak dondurma, balıkların ftalat içeriğinin artmasına neden olur. Çoğu gıdalarda sebzeler hariç ftalatları azaltır, tavuk ve diğer etlerde daha yüksek seviyede bulunur;bazı paket türlerinde ve baharatlarda da yüksek seviyede bulunur. Ekmek, fazla yağ içermez, ancak Belçikalı ftalatların önde gelen kaynağı olarak saptanmıştır.
Plastik kaplardaki süt yağının ve pişirme yağlarının yüksek seviyelerde olmasına duyarlı olduğunu ve bu yoğurtta tereyağı ve kremden daha düşük seviyelerde olduğunu bilinmektedir. Bunun nedeni, konsantre yağlı daha yüksek gıdalar ve DEHP gibi yağ emici yüksek molekül ağırlıklı ftalatları depolamak içindir.
Eğer türkiyede yaşıyorsanız, hükümetiniz bu konulara daha tam araştırmamıştır (henüz!), Avrupa hükümetleri çok daha bilinçlidir.
Ftalatlar, gıda ambalajında ve gıda işleme materyallerinde plastikleştiriciler olarak kullanılmaları için Birleşik Devletler FDA tarafından onaylanmıştır. Avrupa ve Çin’de hükümet komisyonları 2000’lerin sonlarında ftalatların bu amaçlarla kullanımını sınırlamaya karar vermişlerdir.
Bu, kısmen düzenleyici tutumların farklılığından, eksik ve yeni araştırmalardan kaynaklanmaktadır. Sadece son yirmi yılda bilim adamları insanlardaki ftalat konsantrasyonlarını doğru bir şekilde ölçebilirler . 2000’li yılların başında, ilk kanıtlar anormal doğum sonuçları olan ftalatlara doğumdan önce maruz kalmayla bağlantılı olarak ortaya çıkmaya başlamış ve araştırma son birkaç yıldır gelişmektedir.
Sağlık etkileri üzerine yapılan araştırmalar büyük oranda hayvan deneylerinden tahmin edilecektir, çünkü insanları büyük miktarda ftalat yemeye randomize edemezsiniz ve birkaç yıl sonra ne olacağını göremezsiniz. Fakat son birkaç yıldır, insanlarda ftalat düzeyleri konusunda iyi fikirler alınmıştır.
Tipik bir diyetle beslenen bebekler, çok miktarda süt ve et yiyen ergenlerde olduğu gibi, EPA’nın ftalatların referans dozunu kolayca aşabilir. Küçük çoçuklar yüksek maruz kalma davranış sorunları ve alerjik koşullarla bağlantılı olduğu için bu iyi değildir. Yetişkinler, doğru gıdaları kombinasyonuyla ftalatları aşırı tüketebilir ve yüksek düzeyler, erkeklerde düşük testosteron üretimi ve kadınlarda endometriyozis hastalığı (ağrılı ve kronik bir hastalık) riski ile bağlantılıdır.
Bütün Bu Araştırmalar Göz Önüne Alındığında, Ne Yapılmalıdır?
1.Adım: Camları Daha Sık Kullanmayı Düşünün!
Cam kaplar ağırdır, daha pahalıdır ve daha kolay kırılır. Ancak kimyasalları sızdırmazlar ve plastikten daha fazla cam kullanmaya değer olabilir (kaplarda satın aldığınız gıdalar için ve kalanlarınızı depolamak için).
2.Adım: Diyetinizi Paketlenmiş Gıdalar Üzerine Oturtmayın!
Çok fazla işlenip paketlenmiş gıdalar ve atıştırmalıklardan kaçınmak için, bir milyondan fazla neden vardır ve bu sadece bu nedenlerden birisidir. Kullanışlı ve hijyen açısından uygun gıdalardan kurtulmanın pratik olduğunu hatırlayın.
Unutmayın ki, Roma bir günde inşa edilmemiştir ve yeme alışkanlıkları da anında değişmez!
3.Adım: Diyetinizi Çeşitlendirin!
Her gün aynı yiyecekleri yemek, kalori alımının tutarlılığı gibi bazı artıları içerir, ancak yan etki potansiyeli de artı ve eksilerinden biridir. Yüksek ftalatlı gıdalardan sadece birkaçını tutarlı bir şekilde yerseniz yan etkileri oldukça yüksek olabilir. Yaşamınızı farklı çeşitliklerle zenginleştirin ve farklı gıdaların zenginliklerinden yararlanın!
4.Adım: Halk Sağlığının Temellerinden Biri Olan İhtiyati İlkeyi Öğrenin!
“Bir etkinlik çevreye veya insan sağlığına zarar tehditleri doğurduğunda, bazı neden ve sonuç ilişkileri bilimsel olarak tam kurulmasa bile, ihtiyatlı tedbirler alınmalıdır.”
Örnek olarak, DEHP’nin yerine geçmek üzere DINP adı verilen daha güvenli bir ftalat söz konusudur. California yakınlarda DINP’yi, plastik endüstrisinin gerçekten kabul etmediği bir kanserojen olarak sınıflandırmıştır. Sorunun her iki tarafındaki tüm çalışmalardan dolayı kime güvenilebilir? Çoğu sağlıkla ilgili kararlar gibi, bu size bağlıdır, ancak insanların bedenlerinde neler olup bittiğini tam olarak anlamadığını hatırlamak akıllıca olacaktır. En iyi yayınlanmış araştırmalar bile, her yıl önemli yeni keşifleri ortaya çıkarmaz.
Referanslar
- http://kleanupkraft.org/PhthalatesLabReport.pdf
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/27714658
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22945567
- https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1438463912001381?via%3Dihub
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14594359/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18414628
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2453150/#b53-ehp0116-000845
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/4578674
- http://kleanupkraft.org/PhthalatesLabReport.pdf
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22554646
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16958557
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16241030
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23684997
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4965773/
- https://academic.oup.com/toxsci/article/139/2/317/2511598
- https://ehp.niehs.nih.gov/doi/10.1289/ehp.1003170
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23443238
- https://ehjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/1476-069X-13-43
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22885666
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20737341
- https://oem.bmj.com/content/62/11/806.long
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28324030
- https://ehjournal.biomedcentral.com/articles/10.1186/1476-069X-13-43
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23429708
- https://ehp.niehs.nih.gov/doi/10.1289/ehp.1205113
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23890968
